XI Niedziela Zwykła, rok B

Mk 4,26-34

1. Kontekst

Jezus naucza w przypowieściach. W Mk 4,1-2 znajduje się wprowadzenie do nauczania w przypowieściach: „Znowu zaczął nauczać nad jeziorem i bardzo wielki tłum ludzi zebrał się przy Nim. Dlatego wszedł do łodzi i usiadł w niej pozostając na jeziorze, a cały lud stał na brzegu jeziora. Uczył ich wiele w przypowieściach (en parabolais) i mówił im w swojej nauce”. Co to jest przypowieść (parabolē)? Słowo to utworzone jest od czasownika paraballein, które znaczy „rzucać obok”. A zatem chodzi tu o tzw. „przesłanie odwrócone” – autor mówi jedno, a ma na myśli drugie. Przypowieść to takie opowiadanie, które musi zostać odczytane i zinterpretowane. A więc najpierw musi zachęcić odbiorcę do refleksji.

Po wprowadzeniu (4,1-2) następuje długa przypowieść o siewcy wraz z wyjaśnieniem (4,3-20), dalej przypowieść o świetle (4,21-25), o zasiewie (4,26-29), o ziarnie gorczycy (4,30-32), a na końcu podsumownie (4,33-34). Obecne w naszym tekście dwa obrazy: o zasiewie i ziarnie gorczycy mają na celu zachęcić do refleksji nad rzeczywistością Królestwa Bożego.

2. Lectio

Mówił dalej: «Z królestwem Bożym dzieje się tak, jak gdyby ktoś nasienie wrzucił w ziemię. Czy śpi, czy czuwa, we dnie i w nocy nasienie kiełkuje i rośnie, on sam nie wie jak. Ziemia sama z siebie wydaje plon, najpierw źdźbło, potem kłos, a potem pełne ziarnko w kłosie. A gdy stan zboża na to pozwala, zaraz zapuszcza się sierp, bo pora już na żniwo».

Ww. 26-29: Jezus obrazuje rzeczywistość Królestwa Bożego posługując się obrazem z dziedziny rolnictwa. Ktoś, jakiś anonimowy właściciel, siewca, wrzuca ziarno w ziemię. Nie jest powiedziane, kto, co i w jakim celu. Wiadome jest tylko tyle, że chodzi tu o jednorazową czynność. Ziarno zostało wrzucone do ziemi i tam jest.

Co to jest nasienie? Jest to przedziwny element, który Bóg umieścił w wielu roślinach (por. Rdz 1,12), a w którym jest zakodowana przyszłość danej rośliny. Obrazu ziarna używa również Św. Paweł w 1 Kor 15,37nn, aby ukazać przyszłe przeobrażenie człowieka. Nasienie rośliny, czy ziarno zboża po wsianiu w ziemię zaczyna się zmieniać i przeobrażać.

Siejący nic nie robi, a ziarno rośnie we dnie i w nocy, nie wiadomo jak. Wiąże się to z siłą ukrytą w nasieniu, ziarnie. Potrzebuje ono właściwego podłoża, roli, o czym mówi wcześniejsza przypowieść o siewcy, i zaczyna się proces kiełkowania. Jezus podkreśla jednak stopniowość tego procesu:

• Kiełkuje roślina zielona, trawa (por. Mt 6,30; Łk 12,28)
• Formuje się kłos (por. Rdz 41,5; Rt 2,2; Mk 2,23)
• Kłos zostaje wypełniony ziarnami, pszenicą (Mt 3,12; Mt 13,29-30)

Zboże nie od razu jest gotowe! Właściciel pola musi cierpliwie czekać i obserwować stopniowy rozwój ziarna. Musi poczekać, aż pojawi się kiełek, źdźbło, które na początku nie wygląda jak zboże. Nawet kiedy pojawi się kłos, nie jest on jeszcze wypełniony ziarnem i dojrzały. Dopiero wtedy, gdy kłos jest gotowy, nadchodzi pora żniw. Wtedy, kiedy zostaje wydany owoc.Wtedy posyła się sierp i są żniwa. W ST obraz sierpa i żniw wiąże się z dniem sądu Bożego: Jl 4,13.

Jezus bazuje tu na tradycji Izraela, w której formacja Ludu Bożego przedstawiana była za pomocą obrazów rolniczych, iż. winnicy. W Iz 5 Bóg sam sadzi winnicę i o nią się troszczy, a następnie cierpliwie czeka na owoc. Jednak owoc jest mizerny. Owocem biblijnego Izraela miało być życie w wierności przymierzu.

Mówił jeszcze: «Z czym porównamy królestwo Boże lub w jakiej przypowieści je przedstawimy? Jest ono jak ziarnko gorczycy; gdy się je wsiewa w ziemię, jest najmniejsze ze wszystkich nasion na ziemi. Lecz wsiane wyrasta i staje się większe od jarzyn; wypuszcza wielkie gałęzie, tak że ptaki powietrzne gnieżdżą się w jego cieniu».

Ww. 30-32: Kolejny obraz przedstawiający Królestwo Boże to ziarnko gorczycy. Miało ono średnicę 1 mm. Z tak maleńkiego ziarenka wyrastała roślina, drzewo, sięgające 2-3 m. Jezus podkreśla tu maleńkość początków (por. jednak Mt 17,20; Łk 17,6). Znów pojawia się jednorazowa czynność siania ziarenka gorczycy w ziemię.

Kolejne czynności pojawiają się już w czasie teraźniejszym:

• Wyrasta
• Staje się większe
• Wypuszcza gałęzie

A więc dar Boży, dar Syna Bożego ofiarowany ludzkości, owocuje nieustannie w teraźniejszości. Drzewo staje się przestrzenią życia, gnieżdżenia się ptaków powietrznych. Cień drzewa symbolizuje władzę i opiekę króla wobec poddanych (por. Sdz 9,15), opiekę Boga wobec stworzenia (por. Ps 104,12). Księga Ezechiela używa tego obrazu zapowiadając przyszłe odnowienie i chwałę Izraela (Ez 17,22-23): „Tak mówi Pan Bóg: Ja także wezmę wierzchołek z wysokiego cedru i zasadzę, z najwyższych jego pędów ułamię gałązkę i zasadzę ją na górze wyniosłej i wysokiej. Na wysokiej górze izraelskiej ją zasadzę. Ona wypuści gałązki i wyda owoc i stanie się cedrem wspaniałym. Wszystko ptactwo pod nim zamieszka, wszystkie istoty skrzydlate zamieszkają w cieniu jego gałęzi”. Motyw ten był też podjęty w Dn 4,8. W interpretacji żydowskiej, ptaki powietrzne były to obce narody, które żyły w bliskości Izraela, a teraz zostają włączone do ludu Boga.

W wielu takich przypowieściach głosił im naukę, o ile mogli ją rozumieć. A bez przypowieści nie przemawiał do nich. Osobno zaś objaśniał wszystko swoim uczniom.

Ww. 33-34: Ewangelista podsumowuje i podkreśla, że Jezus wiele nauczał w przypowieściach. Jezus dostosowywał używane obrazy, porównania, do możliwości słuchaczy. Dar Królestwa Bożego, które przybliża się, a w Jezusie staje się rzeczywistością, nieskończenie przekraczał poza możliwości ich zrozumienia. Pojawia się jednak wzmianka o dodatkowych pouczeniach dawanych uczniom. Ci, którzy zostali wezwani do bliższego poznania Jezusa, a następnie głoszenia Go światu.

3. Meditatio

• Królestwo Boże rozwija się stopniowo, ale ma w sobie niezwykłą moc. Dar łaski przyjęty przez nas, jak ziarno do żyznej gleby będzie rozwijać się i wzrastać w nas. Proces naszego duchowego dojrzewania jest stopniowy. Mogę patrzeć na poszczególne etapy rozwoju łaski w moim życiu. Celem jest „pełne ziarno w kłosie” – stać się pszenicą, jak Chrystus „zmielony” na Eucharystię, chleb miłości za życie świata.
• Królestwo Boże może mieć małe, nieznaczące początki, ale ma możliwości wielkiego rozwoju. Nasze początki i pierwsze etapy rozwoju duchowego mogą być małe jak ziarnko gorczycy. Potrzeba znów cierpliwości i ufności. Dobro wzrasta powoli, ale gdy urośnie jest wielkie i służy wielu.
• Nasza codzienność może też być przypowieścią Jezusa. W jaki sposób Jezus przemawia przez fakty mojego życia, moją historię, osoby i wydarzenia?

4. Oratio/Contemplatio: Ps 1

Szczęśliwy mąż, który nie idzie za radą występnych, nie wchodzi na drogę grzeszników i nie siada w kole szyderców,

lecz ma upodobanie w Prawie Pana, nad Jego Prawem rozmyśla dniem i nocą.

Jest on jak drzewo zasadzone nad płynącą wodą, które wydaje owoc w swoim czasie,

a liście jego nie więdną: co uczyni, pomyślnie wypada.

Nie tak występni, nie tak: są oni jak plewa, którą wiatr rozmiata.

Toteż występni nie ostoją się na sądzie ani grzesznicy – w zgromadzeniu sprawiedliwych,

bo Pan uznaje drogę sprawiedliwych, a droga występnych zaginie.