Niedziela Męki Pańskiej rok A

Mt 21,1-11

1. Kontekst

Po uroczystym wyznaniu Piotra pod Cezareą Filipową (Mt 16,13-20), Jezus rozpoczyna przygotowywać swoich uczniów na wydarzenie męki. Podczas drogi do Jerozolimy następują trzy zapowiedzi męki: pod Cezareą (Mt 16,21-23), po przemienieniu, podczas wędrówki przez Galileę, w pobliżu Kafarnaum (Mt 17,22-23), w okolicach Jerycha (Mt 20,17-19). Po uzdrowieniu dwóch niewidomych pod Jerychem (Mt 20,29-34), wraz ze sporym tłumem Jezus zbliża się do świętego miasta Jeruzalem, aby tam przeżyć najważniejszą Paschę swojego życia.

2. Lectio

Gdy się przybliżyli do Jerozolimy i przyszli do Betfage na Górze Oliwnej, wtedy Jezus posłał dwóch uczniów i rzekł im: «Idźcie do wsi, która jest przed wami, a zaraz znajdziecie oślicę uwiązaną i źrebię z nią. Odwiążcie je i przyprowadźcie do Mnie! A gdyby wam kto co mówił, powiecie: “Pan ich potrzebuje, a zaraz je puści”». Stało się to, żeby się spełniło słowo Proroka: Powiedzcie Córze Syjońskiej: Oto Król twój przychodzi do Ciebie łagodny, siedzący na osiołku, źrebięciu oślicy. Uczniowie poszli i uczynili, jak im Jezus polecił. Przyprowadzili oślicę i źrebię i położyli na nie swe płaszcze, a On usiadł na nich. A ogromny tłum słał swe płaszcze na drodze, inni obcinali gałązki z drzew i ścielili na drodze. A tłumy, które Go poprzedzały i które szły za Nim, wołały głośno: Hosanna Synowi Dawida! Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie! Hosanna na wysokościach! Gdy wjechał do Jerozolimy, poruszyło się całe miasto, i pytano: «Kto to jest?» A tłumy odpowiadały: «To jest prorok, Jezus z Nazaretu w Galilei».

Przygotowanie uroczystego wejścia. Jezus przybliża się do Jerozolimy, do świętego miasta, które jednak według zapowiedzi Jezusa ma być miejscem Jego odrzucenia przez przywódców ludu. Jezus przybywa od strony wschodniej, przechodząc przez Betfage, osiągnie Górę Oliwną, z której rozciąga się wspaniały widok na święte miasto Jeruzalem. Góra Oliwna otacza Jerozolimę od wschodniej strony. Chwała Boża opuszczając świątynię udała się na wschód, w stronę Góry Oliwnej i tam się zatrzymała (Ez 11,23). Według Za 14,4 Góra Oliwna rozstąpi się, rozpoczynając koniec czasów i nadejście Boga. Ewangelista Mateusz na Górze Oliwnej sytuuje mowę eschatologiczną Jezusa (24,3), przepowiednię o zaparciu się Piotra (26,30), modlitwę w Getsemani (26,36nn).
Jezus posyła dwóch uczniów, aby znaleźli we wiosce (Betfage – „dom fig”) oślątko. Jezus wydaje polecenia pełnią autorytetu Mesjańskiego Króla. Ono ma służyć Jezusowi, który w ten sposób wypełnia proroctwo Za 9,9:
„Raduj się wielce, Córo Syjonu, wołaj radośnie, Córo Jeruzalem! Oto Król twój idzie do ciebie, sprawiedliwy i zwycięski. Pokorny – jedzie na osiołku, na oślątku, źrebięciu oślicy”.

Osiołek był pokornym, łagodnym zwierzęciem. Oznaczało, że Jezus przybywa do Jeruzalem jako król pokoju, pokorny zwycięzca. Nie przybywa, aby walczyć, lecz aby służyć. Motyw źrebięcia oślicy widoczny jest także wyraźnie w błogosławieństwie Jakuba skierowanym do Judy (Rdz 49,11): „Przywiąże on swego osiołka w winnicy i źrebię ośle u winnych latorośli. W winie prać będzie swą odzież, i w krwi winogron – swą szatę.” Informacja o tym, że źrebię nie było jeszcze dosiadane przez żadnego człowieka wiąże się z wymogami wobec zwierząt ofiarnych, które nie mogły być wcześniej używane przez człowieka (Lb 19,2; Pwt 15,19; 21,3). Teraz osiołek wraz z oślicą ma być wzięty, ponieważ Pan ich potrzebuje. Jezus jawi się jako pełnoprawny władca i Pan swojego ludu. Jednak Jezus jest pokornym władcą – zaraz pojawia się informacja o tym, że zwierzęta zostaną odesłane z powrotem.
Realizacja poleceń Jezusa. Uczniowie wykonują polecenie Jezusa, dokładnie tak, jak im polecił. Zauważa się ich postawę posłuszeństwa Jezusowi i całkowite zaufanie Jego słowu. Stają się w ten sposób współpracownikami Pana doświadczając, jak Jego słowo wypełnia się w rzeczywistości. Mateusz nie opisuje co uczniowie znaleźli we wsi, zawiera to opis Marka. Wszystko dokonuje się zgodnie z poleceniem Jezusa.

Uczniowie przyprowadzają osiołka z oślicą do Jezusa. Po zarzuceniu płaszczów na zwierzę Jezus zasiada na nim. Ukazuje to wręcz czynność króla, który zasiada na tronie (1 Krl 1,46; 2,12). Ewangelista podkreśla w ten sposób godność Jezusa i wagę uroczystej chwili.

Reakcja tłumów. Ludzie reagują z wielkim entuzjazmem. Było to powitanie skierowane do władców: słanie płaszczy na drodze i rzucanie ściętymi gałązkami znane jest w tradycji ST (Ps 118,27; 1 Mch 13,51; 2 Mch 10,7). Na przykład w 2 Krl 9,13 przed Jehu, który jest obwołany królem okrycia są kładzione na drodze: „Wtedy pospiesznie zdjęli swoje okrycia, rozesłali je pod nim, na samych stopniach, zatrąbili i ogłosili: «Jehu jest królem!»”. Takie przywitanie Jezusa może być interpretowane jako gest czci i hołdu wobec króla. Ale w dalszej części Ewangelii stanie się to „winą” Jezusa, co pojawi się podczas procesu i wyszydzenia (Mt 27,11.29), o czym będzie też świadczył napis na krzyżu: „Król Żydów” (Mt 27,37).

Ci, którzy towarzyszą Jezusowi w jego tryumfalnym wjeździe do Jerozolimy witają Go słowami Ps 118,25-26: „O Panie, wybaw! O Panie, daj pomyślność! Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie! Błogosławimy wam z domu Pańskiego”. Psalmy 113-118 zwane Hallelem były śpiewane w okresie Świąt Paschy, Tygodni i Namiotów. Termin „hosanna” (hebr. hosza-na) oznacza z hebrajskiego „wybaw, proszę”.

Słowa Psalmu w odniesieniu do Jezusa staje się aklamacją ludu wobec Jego mesjańskiej godności. Jezus jawi się jako Boży Posłaniec przynoszący zbawienie, którzy realizuje zapowiedzi dane Dawidowi (2 Sm 7,16): „Przede Mną dom twój i twoje królestwo będzie trwać na wieki. Twój tron będzie utwierdzony na wieki”. Jezus zostaje rozpoznany jako Syn Dawida, pomazaniec Boży. Dla wielu spośród tłumów Jezus jest prorokiem, mężem Bożym.
Słowa „Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie” były wypowiadane przez kapłanów wobec pielgrzymów przybywających do świątyni jerozolimskiej i odbywających procesję wokół ołtarza. W kontekście Ewangelii Mateusza słowa ta są powitaniem Jezusa – Mesjasza i Króla, który przybywa do Miasta Dawidowego. To Jego przybycie nie oznacza jednak ziemskiego wyzwolenia i dobrobytu. Jezus przychodzi do Jerozolimy, aby ogłosić powszechne zbawienie wszystkich ludzi, zbawienie od zła.

3. Meditatio

• W przygotowaniach do tryumfalnego wejścia Jezusa uczestniczą uczniowie. Wypełniają dokładnie polecenia Jezusa. W jaki sposób mogę się przysłużyć, aby Jezus został poznany, przyprowadzony do współczesnego człowieka? Czy pragnę nieustannie angażować się w Jego plan miłości?
• Jezus przybywa do Jerozolimy, witany okrzykami i radością tłumów. W jaki sposób Jezus przychodzi do mnie? Co jest moim „osiołkiem”, tym pokornym sposobem przybycia Jezusa? Czy widzę w tym dar Bożego zbawienia? Czy moje życie jest świadczeniem o królewskim Zbawicielu?

4. Oratio/Contemplatio: Ps 118

Alleluja.
Dziękujcie Panu, bo jest dobry, bo łaska Jego trwa na wieki.
Niech mówi dom Izraela: «Łaska Jego na wieki».
Niech mówi dom Aarona: «Łaska Jego na wieki».
Niech mówią bojący się Pana: «Łaska Jego na wieki».
Zawołałem z ucisku do Pana, Pan mnie wysłuchał i wywiódł na wolność.
Pan jest ze mną, nie lękam się: cóż mi może zrobić człowiek?
Pan ze mną, mój wspomożyciel, ja zaś będę mógł patrzeć z góry na mych wrogów.
Lepiej się uciec do Pana, niż pokładać ufność w człowieku.
Lepiej się uciec do Pana, niżeli zaufać książętom.
Osaczyły mnie wszystkie narody, lecz starłem je w imię Pańskie.
Osaczyły mnie w krąg, tak, osaczyły mnie, lecz starłem je w imię Pańskie.
Osaczyły mnie w krąg jak pszczoły, paliły jak ogień ciernie: lecz starłem je w imię Pańskie.
Popchnięto mnie, popchnięto, bym upadł, lecz Pan mi dopomógł.
Pan, moja moc i pieśń, stał się moim Zbawcą.
Okrzyki radości i wybawienia w namiotach ludzi sprawiedliwych: Prawica Pańska moc okazuje,
prawica Pańska wysoko wzniesiona, prawica Pańska moc okazuje.
Nie umrę, lecz będę żył i głosił dzieła Pańskie.
Ciężko mnie Pan ukarał, ale na śmierć mnie nie wydał.
Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości: chcę wejść i złożyć dzięki Panu.
Oto jest brama Pana, przez nią wejdą sprawiedliwi.
Dziękować Ci będę, że mnie wysłuchałeś i stałeś się moim zbawieniem.
Kamień odrzucony przez budujących stał się kamieniem węgielnym.
Stało się to przez Pana: cudem jest w oczach naszych.
Oto dzień, który Pan uczynił: radujmy się zeń i weselmy!
O Panie, wybaw! O Panie, daj pomyślność!
Błogosławiony, który przybywa w imię Pańskie! Błogosławimy wam z domu Pańskiego.
Pan jest Bogiem: niech nas oświeci! Ścieśnijcie szeregi, z gałęziami w rękach, aż do rogów ołtarza.
Jesteś moim Bogiem, chcę Ci dziękować: Boże mój, chcę Ciebie wywyższać.
Wysławiajcie Pana, bo dobry; bo łaska Jego na wieki.