V Niedziela Zwykła rok A

Mt 5,13-16

1. Kontekst

KAZANIE NA GÓRZE (Mt 5,1-7,29) stanowi pierwszą z pięciu obszernych mów, z których składa się Ewnagelia Mateusza. Jest to zbiór wypowiedzi Jezusa, które wypowiedział On przy różnych okazjach (por. paralelne kazanie na równinie w Łk 6,17-49). Często jako centrum kazania stawia się modlitwę OJCZE NASZ, wokół której Ewangelista skonstruował kazanie Jezusa. Kazanie to stanowi kodeks chrześcijanina – tak, jak Prawo dane Mojżeszowi na Górze Synaj było kodeksem Izraelitów. Jezus jednak bardziej zatrzymuje się na tym, kim ma BYĆ chrześcijanin, niż co ma robić… Nasz fragment następuje bezpośrednio po BŁOGOSŁAWIEŃSTWACH (5,1-12) i jest pomostem prowadzącym do wypowiedzi na temat interpretacji Prawa (5,17-20). Nasz krótki fragment składa się z dwóch podobnie skonstruowanych tez „wy jesteście” (13a; 14a) oraz podsumowania (w.16).

2. Lectio

Wy jesteście solą dla ziemi. Lecz jeśli sól utraci swój smak, czymże ją posolić? Na nic się już nie przyda, chyba na wyrzucenie i podeptanie przez ludzi. Wy jesteście światłem świata. Nie może się ukryć miasto położone na górze. Nie zapala się też światła i nie stawia pod korcem, ale na świeczniku, aby świeciło wszystkim, którzy są w domu. Tak niech świeci wasze światło przed ludźmi, aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili Ojca waszego, który jest w niebie.

w.13: SÓL. Sól dodawano do ofiary (Kpł 2,13)-metafora ducha ofiary. To powinno charakteryzować uczniów. W 2 Krl 2,19-23 Eliasz za pomocą soli uzdatnia wodę do picia. Uczniowie mają więc oczyszczać świat i czynić go zdrowym. Sól jest przyprawą (Hi 6,6) i konserwuje pokarmy (św. Ignacy Antiocheński). A Zatem sól jest metaforą nieskażoności i czystości. Uczniowie mają zachowywać świat od zepsucia. Rabini łączyli też sól z mądrością. Uczniowie mają nieść światu mądrość krzyża i Ewangelii.
Utrata smaku soli może wynikać z zabrudzenia soli lub jej wymieszania z ziemią. Co ciekawe użyte tu greckie słowo oznacza „stać się niemądrym, zgłupieć” (wynika to z dwojakiego znaczenia czasownika hebrajskiego, który znaczy „utracić smak, zgłupieć”). Co ciekawe, na brzegach Morza Martwego, gdzie osadzała się sól wytrącana w mocno zasolonego morza, osadzał się również podobnie wyglądający gips bez smaku. Był on bezużyteczny dla szukających soli i uważany za zwietrzałą sól!
Odrzucenie i podeptanie takiej soli wydaje się być normalne. Niektórzy widzą tu przestrogę do przywódców narodu wybranego, ale przede wszystkim do uczniów! Uczeń, który nie pełni swego zadania zostaje odepchnięty. Podeptanie jest też obrazem sądu (Iz 10,6): Posyłam go przeciw narodowi bezbożnemu, przykazuję mu, aby lud, na który się zawziąłem, ograbił i złupił doszczętnie, by rzucił go na zdeptanie, jak błoto na ulicach.

w.14-15: ŚWIATŁO. Metafora o ogromnym znaczeniu. Odnosi się do samego Boga , Izraela, Sługi Pańskiego. U Mateusza Jezus jest nazwany światłem, które wschodzi nad będącymi w mroku (Mt 4,15-16). A więc uczniowie mają kontynuować misję samego Jezusa! Święty Paweł mówi o chrześcijanach jako o dzieciach światłości: Ef 5,8; 1 Tes 5,5. Aby zobrazować konkretniej znaczenie światła, Jezus używa kolejnego obrazu: miasto położone na górze. Jest to sposób budowania miast w starożytności, co miało im zapewnić bezpieczeństwo i obronę. Może też to być aluzją do świętego miasta Jeruzalem, do „góry świątyni Pana”, do której miały pielgrzymować narody (Iz 2,2-4; Mi 4,1-3). Czyli światło i miasto na górze to są rzeczywistości, które widać! A ten widok ma przyciągać! Jest czymś sprzecznym ze zdrowym rozsądkiem i naturą światła przykrywać je korcem. Nie pełni swojej roli i gaśnie. Tak i uczniowie, jak nie niosą Jezusa, nie odzwierciedlają Jego Osoby, przestają być uczniami. Mateusz mówi o roli światła dla tych, którzy „są w domu”. Może to być zadanie uczniów wewnątrz judaizmu (por. Łk 11,13: ci, którzy wchodzą, poganie, zadanie misyjne).
Czyli światło i miasto na górze to rzeczywistości, które widać i ten widok (=STYL ŻYCIA) ma przyciągać innych. Chrześcijanie mają być SMAKIEM (sól) i PROMIENIOWANIEM (światłem). Smak i promieniowanie Jezusem! Pójście za Jezusem, doświadczenie łaski zbawienia rodzi ten styl życia.

w.16: Ludzie mają widzieć dobre czyny i odnosić je do Ojca, i Jego uwielbiać. Bo jedynym źródłem dobra jest sam Bóg. W ten sposób uczniowie głoszą Ewangelię swoim życiem i są znakiem obecności i miłości Chrystusa.

3. Meditatio

• Czy zauważam obecność Jezusa, Jego działanie, które objawia się w innych? Czy jestem wdzięczny/a Panu za SÓL i ŚWIATŁO, które posyła do mnie?
• W jaki sposób Jezus wzywa mnie, abym był SOLĄ i ŚWIATŁEM dla innych w mojej codzienności? Jakie elementy stylu życia samego Jezusa najbardziej mnie fascynują?
• Co mi przeszkadza być SOLĄ i ŚWIATŁEM?

4. Oratio/Contemplatio: 2 Sm 22,29-37

Bo Ty, o Panie, jesteś moim światłem:
Pan rozjaśnia moje ciemności.
Bo z Tobą zdobywam wały,
mur przeskakuję dzięki mojemu Bogu.
Bóg – Jego droga nieskalana,
słowo Pana w ogniu wypróbowane,
On tarczą dla wszystkich, którzy doń się chronią.
Bo któż jest bogiem, prócz Pana
lub któż jest skałą, prócz Boga naszego?
Bóg, co mocą mnie przepasuje
i nienaganną czyni moją drogę,
On daje moim nogom rączość nóg łani
i stawia mnie na wyżynach.
On ćwiczy moje ręce do bitwy,
a ramiona – do napinania spiżowego łuku.
Dajesz mi tarczę Twą dla ocalenia
i Twoja troskliwość czyni mnie wielkim.
Wydłużasz mi kroki na drodze
i stopy moje się nie chwieją.