Święto Chrztu Pańskiego – rok A

Mt 3,13-17

1. Kontekst

Fragment opisujący chrzest Jezusa znajduje się bezpośrednio po tekstach o Janie Chrzcicielu (3,1-12). Ostatnie wersety zawierające wypowiedź Jana odnoszą się właśnie do Tego, który miał przyjść (Mt 3,11-12): „Ja was chrzczę wodą dla nawrócenia; lecz Ten, który idzie za mną, mocniejszy jest ode mnie; ja nie jestem godzien nosić Mu sandałów. On was chrzcić będzie Duchem Świętym i ogniem. Ma On wiejadło w ręku i oczyści swój omłot: pszenicę zbierze do spichlerza, a plewy spali w ogniu nieugaszonym”. Jan spodziewa się objawienia się mocy Boga, sądu, oddzielenia sprawiedliwych od nieprawych, kary dla tych ostatnich. I właśnie wtedy, kiedy na to oczekuje i tego się spodziewa, następuje coś niespodziewanego.

2. Lectio

Wtedy przyszedł Jezus z Galilei nad Jordan do Jana, żeby przyjąć chrzest od niego. Lecz Jan powstrzymywał Go, mówiąc: «To ja potrzebuję chrztu od Ciebie, a Ty przychodzisz do mnie?» Jezus mu odpowiedział: «Pozwól teraz, bo tak godzi się nam wypełnić wszystko, co sprawiedliwe». Wtedy Mu ustąpił. A gdy Jezus został ochrzczony, natychmiast wyszedł z wody. A oto otworzyły Mu się niebiosa i ujrzał Ducha Bożego zstępującego jak gołębicę i przychodzącego na Niego. A głos z nieba mówił: «Ten jest mój Syn umiłowany, w którym mam upodobanie».

w.13: Właśnie wtedy pojawia się, przychodzi JEZUS. Jest to pierwsze pojawienie się dorosłego Jezusa w Ewangelii Mateusza. Przychodzi z Galilei. Wcześniej, w 2,23 Mateusz przekazał wiadomość, że po powrocie z Egiptu Święta Rodzina osiadła w Nazarecie. Jezus pozostawia swój rodzinny Nazaret i przybywa nad Jordan. Miejsce to znajdowało prawdopodobnie się na Pustyni Judzkiej, w pobliżu (8 km) Jerycha, u ujścia Jordanu do Morza Martwego. Co ciekawe, archeologia biblijna i tradycja biblijna wiążą z tym miejscem ważne fakty: wejście Izraelitów do Ziemi Obiecanej (Joz 3,14-17), tam przeszedł przez Jordan Eliasz, zanim został wzięty do Nieba, a następnie Elizeusz (2 Krl 2,8.14). A zatem fakt przejścia przez Jordan, wejścia do niego wskazuje na jakiś NOWY POCZĄTEK. Jezus przychodzi do Jana, aby być ochrzczonym przez niego. To proste stwierdzenie pokazuje na zależność Jezusa od Jana, jakąś swoistą bierność. Jezus przychodzi nad Jordan z pełną świadomością i w konkretnie określonym celu.

ww.14-15: Jan jest zaskoczony. Tę reakcję Chrzciciela odnotował tylko Mateusz (Mk i Łk mówią o niegodności rozwiązywania sandałów, zanim doszło do spotkania Jana z Jezusem). Wynika to z faktu, że Jan rozpoznał w Jezusie Mesjasza, którzy chrzci Duchem Świętym i ogniem. Dlatego mówi o swojej potrzebie chrztu od Jezusa. Te słowa objawiają nam Jana, który w pragnieniu staje się chrześcijaninem! Słowa Jana mogły być też pouczeniem pierwszej wspólnoty chrześcijańskiej o wyższości chrztu Jezusa nad chrztem Jana, gdy po Zmartwychwstaniu Jezusa apostołowie spotykali się z wyznawcami Jana Chrzciciela. Odpowiedź Jezusa jest stanowcza. Argument jest jasny: „wypełnić wszystko, co sprawiedliwe”. Co to znaczy?

• SPRAWIEDLIWOŚĆ można pojmować jako wolę Boga, którą Jezus chce wypełnić. Ukazuje to znamienną otwartość Jezusa na Boże wezwania do ludzi. Jezus nie musi się temu poddawać, ale z miłością przyjmuje dar Ojca.
• W ujęciu Pawłowym SPRAWIEDLIWOŚĆ to zbawcze dzieło Jezusa. Chrzest miałby być zatem figurą i zapowiedzią śmierci Jezusa.
• Użycie liczby mnogiej („nam”) wskazuje na to, że Jezus staje się przykładem dla innych w przyjęciu postawy pokory i uniżenia, w celu przyjęcia daru Boga.
• Jezus w ten posób wypełnia zapowiedzi Pisma (por. Ps 2,7; Iz 42,1).

w.16: Po chrzcie Jezus natychmiast wychodzi z wody, co niektórzy tłumaczą brakiem wyznawania grzechów, jaki następował normalnie w przypadku innych. Symbolika otwartych niebios jest bardzo głęboka. Najpierw przywołuje rzeczywistość stworzenia (por. Rdz 1,3), które wynurza się z wodnego chaosu. Następnie Izrael, Syn Boży, przechodząc przez Morze Czerwone również doświadcza niezwykłej interwencji Nieba, Boga (por. Iz 43,15-16). Kiedy więc Jezus wychodzi z wody rodzi się NOWY IZRAEL. W motywie otwartego nieba można dojrzeć zapowiedź objawienia się Boga, eschatologicznego sądu, czy zstąpienia Ducha Bożego. Właśnie to się dokonuje. Duch Boży zstępuje i przychodzi do Jezusa, jak gołębica (nie chodzi o to, że Duch Święty jest jak gołębica, ale jest to charkterystyka Jego przyjścia!). Niektórzy porównują symbolikę gołębicy do zapowiedzi pokoju i wyzwolenia, zbawienia, jaki niosła ta, wypuszczona z Arki Noego (Rdz 8,8-12). W teologii chrześcijańskiej potop i ocalenie Noego porównywano do chrztu (1 P 3,20-21). Ale chyba najmocniejsze jest odniesienie do Rdz 1,3 i do NOWEGO STWORZENIA, które rozpoczyna się w Jezusie. Obraz ten wskazuje na wypełnienie mesjańskich proroctw: Iz 11,2; Jl 2,28-29.

w.17: Głos z Nieba stanowi kulminację całego fragmentu. Głos z Nieba to orędzie Boga. Kiedy w czasach Starego Testamentu ustało proroctwo, uczeni i rabini zaczęli przyjmować tekst Pisma jako objawianie się Bożego Słowa, Głosu. Tutaj to następuje bezpośrednio. Mamy do czynienia z objawieniem się Boga. U Mk i Łk Bóg zwraca się do Jezusa: „Tyś jest mój Syn”. Mateusz wskazuje na objawienie Boże, które jest skierowane do odbiorców, do obecnych nad Jordanem, do czytelników Ewangelii: „Ten jest mój Syn”. Jest to proklamacja osadzona w kontekście Ps 2,7: „Ogłoszę postanowienie Pana: Powiedział do mnie: Tyś Synem moim, Ja Ciebie dziś zrodziłem” oraz Iz 42,1: „Oto mój Sługa, którego podtrzymuję. Wybrany mój, w którym mam upodobanie. Sprawiłem, że Duch mój na Nim spoczął; On przyniesie narodom Prawo”. Jezus będzie takim Mesjaszem-pokornym Sługą Pańskim, to jest wola Boża. Jezus objawia się zatem jako Syn Boga, umiłowany przez Niego.

3. Meditatio

• Poruszająca w tym fragmencie jest POKORA Jezusa. Choć jest świadomy swojej boskiej tożsamości, z miłości do woli Ojca i do człowieka przychodzi przyjąć chrzest. Jezus wchodzi w odmęty wody, uświęca ją, jednoczy się z grzeszną ludzkością. Potrzebujemy i my odkrywać bliskość Jezusa z nami. Jordan zapowiada otchłań śmierci, którą Jezus przyjmuje dla mnie, dla mojego zbawienia. Czy dostrzegam ten dar?
• Uniżenie Jezusa owocuje od razu Jego WYWYŻSZENIEM. Pokora otwiera Niebo. Objawia się rzeczywistość, do której jesteśmy zaproszeni: bycie umiłowanymi dziećmi Boga, w Jezusie. Czy tak widzę siebie i innych?

4. Oratio/Contemplatio (Iz 42,1-7)

Oto mój Sługa, którego podtrzymuję.
Wybrany mój, w którym mam upodobanie.
Sprawiłem, że Duch mój na Nim spoczął;
On przyniesie narodom Prawo.
Nie będzie wołał ni podnosił głosu,
nie da słyszeć krzyku swego na dworze.
Nie złamie trzciny nadłamanej,
nie zagasi knotka o nikłym płomyku.
On niezachwianie przyniesie Prawo.
Nie zniechęci się ani nie załamie,
aż utrwali Prawo na ziemi,
a Jego pouczenia wyczekują wyspy.
Tak mówi Pan Bóg, który stworzył i rozpiął niebo,
rozpostarł ziemię wraz z jej plonami,
dał ludziom na niej dech ożywczy
i tchnienie tym, co po niej chodzą.
„Ja, Pan, powołałem Cię słusznie,
ująłem Cię za rękę i ukształtowałem,
ustanowiłem Cię przymierzem dla ludzi,
światłością dla narodów,
abyś otworzył oczy niewidomym,
ażebyś z zamknięcia wypuścił jeńców,
z więzienia tych, co mieszkają w ciemności”.